شاهین شادنیا، بیان اینکه با نزدیک شدن به فصل بهار و رونق گرفتن خانه تکانی‌ها بیشترین مراجعان به اورژانس‌های مسمومیت‌ها افرادی هستند که بر اثر استفاده زیاد از مواد شوینده دچار مسمومیت یا آلرژی‌های تنفسی شده، اظهار کرد: هنگام استفاده از مواد شوینده باید زمان استفاده را تا حد امکان کوتاه کرد و ترجیحاً در فضای باز و یا در فضای بسته‌ای که هواکش و تهویه دارد از این مواد استفاده کرد.

وی افزود: مواد شوینده، پاک کننده و ضدعفونی کننده ماهیت سوزانندگی دارند، این مواد یا از ترکیبات اسیدی ضعیف تشکیل شده‌اند و یا ترکیبات قلیایی هستند که در صورت عدم مصرف درست، سلامت اعضای خانواده را تهدید می‌کنند.

شادنیا با اشاره به اینکه نمی‌توان مواد شوینده را از چرخه سبد خانوار حذف کرد، ضرورت مصرف صحیح و رعایت دستورالعمل‌ها در استفاده از این فرآورده‌ها را خواستار شد.

رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم با اشاره به اینکه در استفاده از این مواد باید حتماً از دستکش استفاده شود، ادامه داد: با این روش از سوختگی و آسیب به پوست جلوگیری می‌شود، ضمن اینکه باید حواسمان باشد در زمان استفاده این مواد به درون چشم پاشیده نشوند و یا اگر امکان دارد از عینک‌های مخصوص استفاده کنیم.

وی تاکید کرد: مواد شوینده در صورت پاشیده شدن به داخل چشم می‌توانند موجب سوختگی ناحیه قرنیه شوند.

شادنیا، پرهیز از استنشاق مستقیم مواد شوینده را خواستار شد و گفت: برخی افراد در فضاهای بسته مواد سفید کننده و پاک کننده را با هم ترکیب می‌کنند، گاز کلری که از ترکیب این محصولات متصاعد می‌شود بسیار سوزاننده است و باعث تنگی نفس و یا اسپاسم تنفسی و حتی مرگ فرد می‌شود.

وی بر ضرورت استفاده از ماسک تاکید کرد و افزود: ضمن استفاده از ماسک، حتماً در زمان استفاده از این مواد درها و پنجره‌ها را باز بگذارید تا از آسیب‌های احتمالی به ریه‌ها و سیستم تنفسی جلوگیری شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هشدار داد: اگر مواد شوینده روی پوست یا داخل چشمتان ریخت، ضمن قرار گرفتن در مکانی که تهویه مناسب دارد محل را با آب معمولی شست‌وشو دهید.

شادنیا ادامه داد: در بسیاری از موارد دیده می‌شود که برخی به اشتباه، زمانی‎که این ترکیبات در چشم و یا روی پوست ریخته می‌شود از ترکیبات سوزاننده اسیدی و یا قلیایی دیگری برای شست‌وشو محل آسیب دیده استفاده می‌کنند، این کار بسیار خطرناک است و شرایط را پیچیده‌تر می‌کند.

وی تاکید کرد: ترکیباتی که در مواد شوینده وجود دارد دارای فعل و انفعالاتی هستند که آسیب‌های حرارتی در پوست و مخاط‌ها ایجاد می‌کنند، بنابراین توصیه نمی‌شود این ترکیبات خنثی شود، بهترین اقدام رقیق کردن با کمک آب معمولی و ولرم است.

شادنیا با بیان اینکه آب گرم می‌تواند سوختگی بیشتری در پوست آسیب دیده ایجاد کند، ادامه داد: حتی آب خیلی سرد هم می‌تواند آسیب را بیشتر کند، بهترین درجه آب همان اندازه دمای معمولی بدن یعنی ۳۷ درجه است.

وی با اشاره به اینکه خانواده‌هایی که فرزند کوچک دارند باید مواد شوینده را دور از دسترس کودک قرار دهند توصیه کرد: این مواد را در کابینت‌های طبقه بالا که دست کودک به آن نمی‌رسد قرار دهید، همچنین حین کار کودک را با این ترکیبات تنها نگذارید، بچه‌ها به اشتباه این مواد را به صورت خوراکی بلع می‌کنند و متأسفانه این ترکیبات سوزاننده، خطرناک و کشنده باعث سوختگی دستگاه گوارش می‌شود.

وی با بیان اینکه شناخت کودکان از محیط اطراف معمولاً از راه دهان است افزود: توصیه می‌شود هرگونه ماده دارویی و یا شیمیایی را "نه در یخچال نگه‌داری کنید و نه در کابینت‌های طبقه پایین" مواد دارویی و شوینده را همیشه از دسترس کودک خارج کنید.

شادنیا با بیان این‌که آمار مسمویت دارویی و یا بلع مواد سمی در کودکان بسیار بالاست خاطرنشان کرد: افرادی‌که از ترکیبات مواد مخدر برای ترک (داورهایی مانند شربت‌های متادون) استفاده می‌کنند، معمولاً این داروها را درون یخچال نگهداری می‌کنند، این‌کار بسیار خطرناک و سلامت فرزند شما را تهدید می‌کند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با یادآوری این موضوع که مسمومیت ناشی از دو ترکیب سفید کننده و پاک کننده بسیار خطرناک است توضیح داد: گاز کلری که از ترکیب این دو ماده سمی متصاعد می‌شود بسیار سوزاننده و تحریک کننده است، دقیقاً مثل بیماری می‌ماند که دچار حملات آسم شده و به دلیل اسپاسم شدید احتمال خفگی در این او تشدید می‌شود.

شادنیا با اشاره به این‌که در روزهای پایانی سال با افزایش موارد مسمومیت با فرآورده‌های شوینده و شیمیایی روبه‌رو هستیم اظهار کرد: معمولاً دو فرم مسمومیت وجود دارد که مسمومیت‌های استنشاقی که ناشی از متساعد و آزاد شدن گازهای کلر است.

وی درباره نشانه‌های مسمومیت استنشاقی توضیح داد: فردی‌که در معرض گازهای سمی قرار می‌گیرد دچار تنگی نفس، بی‌تابی، درد قفسه سینه، سرفه‌های مکرر، سوزش چشم و گلو و خارش راه‌های هوایی فوقانی می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه تماس مستقیم با مواد شوینده فرم دوم مسمومیت با شوینده‌هاست، گفت: گاهی دیده می‌شود افراد برای نظافت مؤثرتر چند ماده شوینده را با یکدیگر ترکیب می‌کنند، این موضوع باعث می‌شود که پوست دست‌ها و گاه در معرض آسیب شیمیایی با این مواد قرار گیرد.

وی افزود: سوزش، خارش و قرمزی از نشانه‌های مسمومیت پوستی با مواد شوینده است که در صورتی که این نشانه‎‌ها آزاد دهنده شد باید مراقبت‌های اولیه انجام شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه نخستین اقدام در مسمومیت‌ها دور کردن مواد شیمایی از فرد مسموم شده است، تاکید کرد: در این شرایط به سرعت فرد را از محیط دور کرده، در و پنجره‌ها را باز کنید و او را در معرض هوای آزاد قرار دهید.

وی ادامه داد: در مسمومیت‌های پوستی نیز ماده شیمایی را کنار بگذارید و از تماس بیشتر با این مواد پرهیز کنید، بهترین راهکار شست‌و شو با آب ساده حداقل ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است.

شادنیا درباره تماس مواد شیمایی با چشم‌ها هشدار داد و گفت: درصورتی‌که به طور اتفاقی این مواد وارد چشم شود باید ابتدا منبع مسمومیت از بین برود و در ادامه چشم‌ها را با آب فراوان بشویید.

وی افزود: در مواردی‌که علامت‌های تحریکی تنفسی وجود داشته باشد و یا سوزش پوست آزار دهند شود باید به مراکز درمانی مراجعه کنند.

شادنیا همچنین به باوری اشتباه مبنی بر اثر بخش بودن مصرف شیر در هنگام مسمومیت‌ها اشاره کرد و توضیح داد: این توصیه علمی نیست و استفاده از شیر نمی‌تواند از آسیب‌های به‌وجود آمده دستگاه تنفسی بکاهد.

وی با اشاره به اینکه غلظت مواد شیمایی در ارتباط مستقیم با آسیب‌های احتمالی به دستگاه تنفسی یا پوست است خاطرنشان کرد: به طور مثال سفید کننده‌های خانگی غلظت سه تا پنج درصدی دارند بنابراین نمی‌توانند آسیب جدی به فرد وارد کنند ولی با این‌حال بهترین راهکار این است که هنگام استفاده از مواد شیمایی حتماً از دستکش استفاده شود، ترجیحاً ماسک بزنید، هرگز از مواد با غلظت بالا استفاده نکنید، مواد شوینده را با هم ترکیب نکنید و همیشه پنجره و راه‌های تهویه را باز بگذارید.

رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم درباره مصرف تصادفی و خوراکی مواد شوینده در کودکان نیز هشدار داد: این مواد ممکن است حاوی قلیا باشند (قلیا از اسید خطرناک‌تر است)، بنابراین اگر کودکی به هردلیلی از مواد سوزاننده، شیمیایی و پاک کننده استفاده کرد، هرگز کودک را وادار با استفراغ نکنید، ماده‌ای (حتی آب یا شیر) به او نخورانید و سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.